Research Article

Korean Journal of Plant Resources. 31 October 2018. 575-589
https://doi.org/10.7732/kjpr.2018.31.5.575

ABSTRACT


MAIN

  • 서언

  • 재료 및 방법

  • 결과 및 고찰

  •   식물종조성

  •   멸종위기야생생물

  •   희귀식물

  •   한국특산식물

  •   식물구계학적 특정식물

  •   귀화식물

  • 적요

서언

경주국립공원은 토함산지구, 남산지구, 대본지구가 1968년 12월 31일에 지정된 이래 1971년 11월에 서악지구, 화랑지구, 소금강지구, 단석산지구, 1974년 12월에 구미산지구가 추가 지정되어 총 8개 지구로 이루어져 있다(Kang et al., 2012). 총 면적은 138.7 ㎢이며, 토함산지구 80.3 ㎢, 남산지구 22.6 ㎢, 단석산지구 12.9 ㎢, 구미산지구 6.1 ㎢, 소금강지구 5.4 ㎢, 화랑지구 3.5 ㎢, 서악지구 3.8 ㎢, 대본지구 4.2 ㎢로서(Mun and You, 2013; Mun et al., 2013) 토함산지구가 가장 넓은 면적을 차지하고 있다.

이러한 경주국립공원은 국내 국립공원 중 유일하게 사적형 국립공원이며, 경주시내를 중심으로 도심에는 화랑지구, 서악지구, 소금강지구가, 외곽은 토함산지구, 남산지구, 단석산지구, 구미산지구, 대본지구가 위치해 있다. 과거 경주국립공원은 신라시대의 문화 및 역사자원의 보고로서 의미를 가져 자연자원에 대한 조사는 미비한 상태였다. 하지만 최근 들어 자연자원에 대한 체계적인 조사가 수행되고 있으며, 그 결과, 생태적으로 중요종의 서식과 분포가 알려져 생태적 가치가 높아지고 있다.

이 중 경주국립공원의 식물상 관련 연구동향을 보면, 화랑지구 식물상(You et al., 2011), 문화재지정구역 귀화식물상(Yoon et al., 2012), 남산․토함산․단석산 식물상(Yoon et al., 2013), 서악지구 식물상(You, 2014), 구미산지구 식물상(You and Kwon, 2015), 토함산지구의 숲생태개선지역 식물상(Kwon et al., 2017), 단석산지구 식물상(You and Kwon, 2017), 토함산습지․암곡습지․남산습지 식물상(You and Kwon, 2018) 등 다양한 지역에서 연구가 진행되었으며, 특히 토함산지구가 많음을 알 수 있었다. 그러나 토함산지구의 식물상 연구 중 Yoon et al. (2013)의 경우 본 지역에 해당되는 만호봉(522 m) 일대를 10월에 1회만 실시하여 정확한 식물상 정보를 제공할 수 없었고 기타 연구(Kwon et al., 2017; You and Kwon, 2018)도 본 지역이 포함되지 않아 식물상 정보가 부족한 상태이다.

이러한 측면에서 연구가 진행된 만호봉을 포함한 토함산지구는 경주국립공원의 동쪽에 위치하며, 지구를 관통하는 4번 국도를 중심으로 북쪽은 동대봉산(691 m), 무장봉(624 m), 함월산(584 m), 남쪽은 만호봉, 토함산(746 m)이 있다. 토함산지구는 8개 지구 중 계곡, 능선 등의 지형이 잘 형성되어 있고 불국사, 석굴암, 기림사, 골굴사 등의 역사문화자원과 함께 애기송이풀, 애기등, 복주머니란, 둑중개 및 토함산습지 등의 특별보호구역이 5개소가 지정되어 있는 등 희귀한 자연자원이 분포하기 때문에 경주국립공원에서 생태적으로 중요하고 민감한 지역이다.

특히 만호봉 일대는 애기송이풀, 애기등, 복주머니란 등 특별보호구역 3개소가 입지해 있고 공원자원 조사모니터링에서 중점조사격자 39번에 해당되어 생태적으로 의미가 큰 지역이다. 만호봉 일대의 주요 식생은 계곡의 경우 졸참나무(Quercus serrata), 굴참나무(Quercus variabilis), 갈참나무(Quercus aliena), 서어나무(Carpinus laxiflora) 등의 낙엽활엽수군락이 우점하며, 능선은 소나무(Pinus densiflora)-신갈나무(Quercus mongolica)군락, 잣나무(Pinus koraiensis)림, 일본잎갈나무(Larix kaempferi)림이 있고, 연중 계곡수가 유하하고 우수한 산림경관이 형성되어 있다. 그러나 만호봉으로 가는 시부거리 계곡은 초봄에 다양한 초화류 군락이 분포하여 야생화동호회의 주요 사진촬영지가 되나 일부 비법정 탐방로로 침입하여 군락 피해가 발생되고 있으며, 특히 애기송이풀 특별보호구역이 인위적 훼손과 교란에 노출되어 있어 절대적인 보전이 요구된다.

따라서 본 연구의 목적은 토함산지구 내 만호봉 일대의 관속식물상에 대한 체계적인 조사를 통해 경주국립공원의 자연자원에 대한 적절한 관리방안과 특별보호구역의 적극적인 보전을 위한 기초 자료를 제공하기 위해 수행되었다.

재료 및 방법

조사기간은 2012년부터 2017년까지 6년에 걸쳐 계절별로 총 26회 조사를 실시하였으며, 일정은 Table 1과 같고 조사경로는 총 4개 경로이다. A경로는 시부거리에서 만호봉으로 연결되는 탐방로로서 주계곡을 통과하여 능선과 연결되며, B경로는 일부를 제외하고 계곡으로 형성되어 있고 애기송이풀 특별보호구역이 있다. 또한 C경로는 능선으로 이루어진 지형을 하며, 애기등과 복주머니란 특별보호구역이 위치해 있고 D경로는 A경로에서 파생된 계곡지형이다(Fig. 1).

Table 1. The survey dates and routes of Mt. Manhobong

YearsDatesRoutes
201221 May, 6 Aug., 11 Sept.A
201320 Jun., 14 Sept.
201425 Jun., 9 Aug.
201527 Mar., 29 Aug.
201619 May, 1 Jul.
201327 Apr.B
201418 Apr., 21 Jun., 17 Oct.
201527 Mar., 29 Aug.
201620 Apr.
201721 Aug.
201419 May, 14 Jun., 23 Aug.C
201529 Jul.
20167 Oct.
201727 Jun., 21 Aug.
201221 May, 11 Sept.D
201320 Jun.
201416 Jul.
201527 Mar., 25 Sept.
201610 Aug.

http://static.apub.kr/journalsite/sites/kjpr/2018-031-05/N0820310514/images/kjpr_31_05_14_F1.jpg
Fig. 1.

The survey routes in Mt. Manhobong.

현장조사는 계곡, 사면, 능선 등의 주요 지형이 포함되도록 하여 다양한 식물종이 관찰될 수 있도록 하였으며, 조사경로 상 출현하는 모든 식물종을 대상으로 연구를 진행하였다. 또한 조사경로에 출현한 식물은 채집하여 석엽표본으로 제작하였으며, 종별로 일련번호를 부여하였다. 그러나 애기송이풀과 복주머니란은 멸종위기야생생물인 동시에 현지 자생지는 특별보호구역으로 장기 모니터링이 진행되고 있어 채집하지 않고 사진촬영을 통해 자료를 확보하였다.

식물의 동정은 Lee (2003)와 Lee (2006)의 문헌을 사용하였으며, 벼과와 사초과는 Cho et al. (2016), 양치식물은 Lee and Lee (2015)의 문헌을 통해 재 동정하였다. 석엽표본과 관련 문헌을 통해 동정된 식물상 목록은 Appendix 1과 같다. 식물의 학명과 국명은 국가표준식물목록(Korea National Arboretum and The Plant Taxonomic Society of Korea, 2007)에 따라 기재하였으며, 분류군 배열은 Engler 체계(Melchior, 1964)에 의거하였고 과내 학명은 알파벳 순으로 정렬하였다.

또한 작성된 식물상 목록을 기초로 하여 멸종위기야생생물(National Institute of Biological Resources, 2014), 희귀식물(Korea Forest Service and Korea National Arboretum, 2009), 한국특산식물(Korea National Arboretum, 2005; Chung et al., 2017), 식물구계학적 특정식물(Ministry of Environment, 2012), 귀화식물(Park, 2009), 생태계교란식물(Ministry of Environment, 2014)에 대한 종목록을 제시하였으며, 귀화식물은 원산지, 귀화도 및 이입시기를 분석하였고(Lee et al., 2011), 귀화율(NI) 및 도시화지수(UI)를 산출하여(Yim and Jeon, 1980) 경주국립공원 주요 지구와 비교 분석하였다.

결과 및 고찰

식물종조성

본 지역의 관속식물상 현황은 91과 292속 397종 4아종 48변종 8품종 등 457분류군이며, 양치식물은 6과 11속 17종 1변종 등 18분류군(3.9%), 나자식물은 1과 2속 3종 등 3분류군(0.7%), 피자식물 중 쌍자엽식물은 75과 220속 305종 4아종 36변종 6품종 등 351분류군(76.8%), 단자엽식물은 9과 59속 72속 11변종 2품종 등 85분류군(18.6%)이다(Table 2).

Table 2. The number of vascular plants in Mt. Manhobong

TaxonFamilyGenusSpeciesSubspeciesVarietyFormSubtotal
Pteridophyta61117-1-18
Gymnospermae123---3
Angiospermae842793774478436
  Dicotyledonae752203054366351
  Monocotyledonae95972-11285
Total912923974488457

분류군수가 많은 상위 5개 과의 경우 국화과 55분류군(12.0%), 벼과 42분류군(9.2%), 콩과 30분류군(6.6%), 백합과 21분류군(4.6%), 꿀풀과 18분류군(3.9%)의 순이며, 본 지역의 분류군은 우리나라 전체 분류군수인 4,881분류군(Korea National Arboretum and The Plant Taxonomic Society of Korea, 2007)의 약 9.4%에 해당된다.

경주국립공원의 다른 지구에서 확인된 분류군수와 비교해보면, 화랑지구 396분류군(You et al., 2011), 서악지구 411분류군(You, 2014), 구미산지구 476분류군(You and Kwon, 2015), 단석산지구 552분류군(You and Kwon, 2017)으로, 구미산지구와 단석산지구보다는 분류군수가 적었다. 이는 본 지역이 토함산지구 내 만호봉 일대로만 연구가 진행되었기 때문으로 향후 토함산 전역으로 조사범위가 확대된다면 분류군수는 증가할 것이다. 또한 과거 토함산지구(Yoon et al., 2013)의 경우 257분류군이 보고되어 본 연구에서 더 많은 분류군수가 확인되었는데, 이는 과거 연구의 경우 3개 경로만을 조사하였을 뿐만 아니라 경로별로 특정 계절에 1회만 조사되어 미확인 및 누락종이 발생되었기 때문으로 판단된다.

멸종위기야생생물

멸종위기야생생물은 II급인 애기송이풀(Pedicularis ishidoyana), 복주머니란(Cypripedium macranthon) 등 2분류군이 확인되었으며, 애기송이풀은 계곡, 복주머니란은 사면에서 생육하였다(Table 3, Fig. 2).

Table 3. The list of threatened species in Mt. Manhobong

Scientific-Korean nameHabitatDensityAltitudeSlope
Pedicularis ishidoyana Koidz. & Ohwi 애기송이풀Valley5/㎡220 m15°
Cypripedium macranthon Sw. 복주머니란Slope2/㎡520 m28°

http://static.apub.kr/journalsite/sites/kjpr/2018-031-05/N0820310514/images/kjpr_31_05_14_F2.jpg
Fig. 2.

The threatened species in Mt. Manhobong.

애기송이풀 자생지 주변은 서어나무, 졸참나무, 까치박달(Carpinus cordata), 당단풍나무(Acer pseudosieboldianum), 쥐똥나무(Ligustrum obtusifolium), 작살나무(Callicarpa japonica), 비늘고사리(Dryopteris lacera), 미나리냉이(Cardamine leucantha), 노루오줌(Astilbe rubra), 족도리풀(Asarum sieboldii), 이삭여뀌(Persicaria filiformis) 등이 생육하였으며, 이 중 서어나무, 졸참나무, 까치박달이 우점하였다. 우리나라 애기송이풀 주요 자생지 식생에서 경주의 경우 서어나무, 졸참나무, 까치박달이 우점하며, 계곡 주변에 자생지가 형성되어 있다(Byun et al., 2013)고 하여 본 지역의 환경과 일치하였다.

또한 복주머니란 자생지는 물푸레나무(Fraxinus rhynchophylla)가 우점하였으며, 비목나무(Lindera erythrocarpa), 팥배나무(Sorbus alnifolia), 개옻나무(Rhus trichocarpa), 산수국(Hydrangea serrata for. acuminata), 단풍취(Ainsliaea acerifolia), 애기나리(Disporum smilacinum), 속단(Phlomis umbrosa), 하늘말나리(Lilium tsingtauense), 여로(Veratrum maackii var. japonicum), 대사초(Carex sierosticta) 등이 관찰되었다. 또한 2개 자생지는 사면 상, 하부에 약 20 m 이격되어 입지해 있었으며, 지형이 험준하고 탐방로가 없기 때문에 특별한 위협은 없었다. 강원도에 분포하는 복주머니란의 경우 모두 사면에서 생육하는 것으로 보고되어(Song et al., 2016; Kim et al., 2017) 본 지역도 유사한 환경을 보여 배수가 잘되는 사면을 복주머니란이 선호한다고 생각된다.

희귀식물, 식물구계학적 특정식물, 한국특산식물인 애기송이풀은 자생지의 보전이 시급히 필요한 중요 유전자원이며(Byun et al., 2013), 복주머니란은 우리나라 전역에 분포하는 난초과 식물로서 홍자색꽃이 아름답고 모양이 특이하여 관상가치가 높아 남획에 의해 자생지가 훼손되고 있는 실정이다(Kim and Lee, 1998). 따라서 이들은 생태적, 자원적 가치가 매우 높고 희소가치가 있는 중요 식물자원이기 때문에 절대적인 보전이 요구된다. 이에 본 지역의 경우 이들 자생지는 현재 특별보호구역으로 지정․관리되고 있다. 그러나 애기송이풀 특별보호구역 주변은 복수초(Adonis amurensis), 변산바람꽃(Eranthis byundanensis), 꿩의바람꽃(Anemone raddeana), 피나물(Hylomecon vernalis) 등의 군락이 함께 있어 이들을 촬영하기 위해 출입통제시설이 있음에도 불구하고 위법 행위가 일부 발생되고 있었다. 따라서 유관 기관은 적극적으로 출입통제 방안을 마련해야 할 것이며, 이와 더불어 탐방객 및 야생화동호회도 자연환경보전 의식을 가져야 할 것이다.

희귀식물

희귀식물은 11분류군이며, 멸종위기종(CR)은 애기송이풀, 복주머니란 등 2분류군, 위기종(EN)은 꼬리말발도리(Deutzia paniculata) 1분류군, 취약종(VU)은 백작약(Paeonia japonica), 애기등(Millettia japonica), 노랑무늬붓꽃(Iris odaesanensis) 등 3분류군, 약관심종(LC)은 변산바람꽃, 쥐방울덩굴(Aristolochia contorta), 참좁쌀풀(Lysimachia coreana), 덩굴꽃마리(Trigonotis icumae) 등 4분류군, 자료부족종(DD)은 단풍박쥐나무(Alangium platanifolium) 1분류군이다(Table 4). 계곡은 변산바람꽃, 꼬리말발도리, 단풍박쥐나무, 참좁쌀풀, 덩굴꽃마리, 애기송이풀 등 6분류군, 사면은 백작약, 노랑무늬붓꽃, 복주머니란 등 3분류군, 가장자리는 쥐방울덩굴, 애기등 등 2분류군이 생육하였다. 그러나 꼬리말발도리, 애기등, 노랑무늬붓꽃은 탐방로 주변에 생육하고 있어 훼손 위협에 노출되어 있었으며, 일부 꼬리말발도리의 개체는 탐방객들에게 의해 훼손된 것이 현장에서 관찰되었다.

Table 4. The list of rare plants in Mt. Manhobong

Scientific-Korean nameHabitatDensityRed list
Eranthis byundanensis B.Y.Sun 변산바람꽃Valley5/㎡LC
Aristolochia contorta Bunge 쥐방울덩굴Edge1/㎡LC
Paeonia japonica (Makino) Miyabe & Takeda 백작약Slope1/㎡VU
Deutzia paniculata Nakai 꼬리말발도리Valley2/㎡EN
Millettia japonica (Siebold & Zucc.) A.Gray 애기등Edge9/㎡VU
Alangium platanifolium (Siebold & Zucc.) Harms 단풍박쥐나무 Valley1/㎡DD
Lysimachia coreana Nakai 참좁쌀풀Valley1/㎡LC
Trigonotis icumae (Maxim.) Makino 덩굴꽃마리 Valley3/㎡LC
Pedicularis ishidoyana Koidz. & Ohwi 애기송이풀Valley5/㎡CR
Iris odaesanensis Y.N.Lee 노랑무늬붓꽃 Slope6/㎡VU
Cypripedium macranthon Sw. 복주머니란Slope1/㎡CR

이 중 꼬리말발도리는 계곡을 따라 선형의 군락을 형성하고 있었으며, 산수국(Hydrangea serrata for. acuminata), 얇은잎고광나무(Philadelphus tenuifolius), 조록싸리(Lespedeza maximowiczii), 병꽃나무(Weigela subsessilis)와 혼생하였다. 그리고 유량이 있는 계곡 암석 주변 이외의 지역에서는 관찰되지 않았고 특히 개화된 개체는 상층이 개방되어 광조건이 좋은 지역에서 발견되었으나 밀생한 수림하부는 미개화된 개체가 대부분이었다. 이는 꼬리말발도리 자생지 조사 결과, 수분공급이 원활한 계곡 주변을 선호하고 광량이 많은 지역에서 개화율이 높다(Jung et al., 2016)고 하여 본 지역이 기존 자생지 특성과 유사하였다. 따라서 꼬리말발도리의 개체군 규모가 확대될 수 있도록 일정 간벌을 통해 광량을 확보할 수 있도록 하는 것도 좋은 방법이라고 생각된다.

또한 애기등은 산림청 희귀식물(취약종), 식물구계학적 특정식물(V등급) 및 기후변화 적응 대상식물(남방계식물)로서 생태적인 의미가 있는 식물인데(Han et al., 2015), 본 지역의 애기등 자생지는 토함산으로 가는 탐방로 가장자리 주변에 2개 자생지가 있으며, 주요 식생은 잣나무, 소나무, 서어나무, 상수리나무(Quercus acutissima), 굴피나무(Platycarya strobilacea), 밤나무(Castanea crenata)가 소군락을 형성하고 있고 잣나무, 소나무로 인해 광조건은 불량하였다. 이러한 광조건으로 인해 개화나 결실된 개체는 2개체만 확인되었는데 이는 진도에 분포하는 애기등도 개화나 결실된 개체가 드물게 관찰된 것(Han et al., 2018)과 유사한 양상을 보였으나 자생지 내 개체수가 다수 있어 환경 개선 등의 관리가 이루어지면 개체군 규모가 커질 것으로 생각된다. 또한 자생지로 일부 탐방객들의 이동흔적이 관찰되어 철저한 통제가 요구된다.

한국특산식물

한국특산식물은 서어나무, 할미밀망(Clematis trichotoma), 변산바람꽃, 남도현호색(Corydalis namdoensis), 흰괭이눈(Chrysosplenium pilosum var. fulvum), 꼬리말발도리, 해변싸리(Lespedeza maritima), 노랑갈퀴(Vicia chosenensis), 참좁쌀풀, 참갈퀴덩굴(Galium koreanum), 자란초(Ajuga spectabilis), 애기송이풀, 청괴불나무(Lonicera subsessilis), 병꽃나무 등 14분류군이다(Table 5). 생육환경의 경우 계곡은 서어나무, 변산바람꽃, 남도현호색, 꼬리말발도리, 흰괭이눈, 참좁쌀풀, 애기송이풀, 병꽃나무 등 8분류군, 사면은 해변싸리, 노랑갈퀴, 참갈퀴덩굴, 자란초, 청괴불나무 등 5분류군, 가장자리는 할미밀망 1분류군으로 확인되었다.

Table 5. The list of Korean endemic plants in Mt. Manhobong

Scientific-Korean nameHabitatDensityPatternz
Carpinus laxiflora (Siebold & Zucc.) Blume 서어나무Valley1/10㎡Continuity
Clematis trichotoma Nakai 할미밀망Edge1/㎡Discontinuity
Eranthis byundanensis B.Y.Sun 변산바람꽃Valley5/㎡Discontinuity
Corydalis namdoensis B.U.Oh & J.G.Kim 남도현호색Valley3/㎡Discontinuity
Chrysosplenium pilosum var. fulvum (N.Terracc.) Hara 흰괭이눈Valley3/㎡Discontinuity
Deutzia paniculata Nakai 꼬리말발도리Valley2/㎡Continuity
Lespedeza maritima Nakai 해변싸리Slope3/10㎡Continuity
Vicia chosenensis Ohwi 노랑갈퀴Slope1/㎡Discontinuity
Lysimachia coreana Nakai 참좁쌀풀Valley1/㎡Discontinuity
Galium koreanum (Nakai) Nakai 참갈퀴덩굴Slope2/㎡Discontinuity
Ajuga spectabilis Nakai 자란초Slope6/㎡Discontinuity
Pedicularis ishidoyana Koidz. & Ohwi 애기송이풀Valley5/㎡Discontinuity
Lonicera subsessilis Rehder 청괴불나무Slope1/10㎡Discontinuity
Weigela subsessilis (Nakai) L. H. Bailey 병꽃나무Valley2/10㎡Continuity
zThis is the distribution pattern.

이 중 자란초는 복주머니란 특별보호구역 내에서만 관찰되었으며, 확인된 한국특산식물 중 군락면적이 약 50 ㎡로 가장 큰 것으로 나타났고 개화 시 우수한 경관을 형성하였다. 또한 할미밀망은 시부거리 초입부에서만 생육하고 있었으며, 주변 과수원 및 농로의 제초 작업으로 인해 절단된 개체가 다수 확인되었다. 노랑갈퀴와 참좁쌀풀의 경우 조사경로에서 불연속적으로 3~4개체만 확인되어 희소하였으며, 탐방로 상에 있어 훼손될 가능성이 높다고 생각된다.

이러한 특산식물은 어느 한정된 지역에서만 분포하는 식물로서 한국특산식물은 한반도에만 생육하는 식물이며, 최근 생물주권 확보 차원에서 중요한 의미를 가진다(Chung et al., 2017). 또한 한국특산식물은 한반도의 자연환경에 오랫동안 적응, 진화한 식물이기 때문에 한반도의 환경을 대표할 수 있다. 그리고 이들 중에서 전국적으로 분포하는 식물도 있지만 일부 식물은 제한적으로 분포하여 인위적 및 자연적 요인에 의해 멸종위기에 처해 있어 이들의 보전은 중요한 의미를 가진다(Son et al., 2013). 이에 전국적으로 제한적인 분포를 하고 희소가치가 높은 식물의 보전도 필요하지만 본 지역에서 개체수가 적은 노랑갈퀴, 참좁쌀풀 등과 같이 특정 지역에서 희소하게 분포하는 식물도 지속적인 보전이 요구된다.

식물구계학적 특정식물

식물구계학적 특정식물의 경우 V등급은 애기등, 단풍박쥐나무, 애기송이풀 등 3분류군, IV등급은 남도현호색, 꼬리말발도리, 참좁쌀풀, 노랑무늬붓꽃, 복주머니란 등 5분류군, III등급은 변산바람꽃, 노랑갈퀴 등 2분류군, II등급은 산팽나무(Celtis aurantiaca), 노랑제비꽃(Viola orientalis), 연복초(Adoxa moschatellina) 등 11분류군, I등급은 잣나무, 꿩의바람꽃, 피나물, 껍질용수염(Diarrhena mandshurica) 등 18분류군으로, 총 39분류군이 확인되었다(Table 6). 또한 생태적 특이성이 높은 III~V등급은 10분류군이며, 이들은 멸종위기야생생물, 희귀식물 및 한국특산식물에 해당되어 생태적으로도 중요한 위치에 있다.

Table 6. The list of specific plants by floristic region in Mt. Manhobong

GradeScientific-Korean nameGradeScientific-Korean name
Millettia japonica (Siebold & Zucc.)
A.Gray 애기등
Cephalanthera falcata (Thunb.) Blume
금난초
Alangium platanifolium (Siebold & Zucc.)
Harms 단풍박쥐나무
Pinus koraiensis Siebold & Zucc. 잣나무
Betula davurica Pall. 물박달나무
Pedicularis ishidoyana Koidz. & Ohwi
애기송이풀
Aconitum jaluense Kom. 투구꽃
Corydalis namdoensis B.U.Oh & J.G.Kim
남도현호색
Anemone raddeana Regel 꿩의바람꽃
Deutzia paniculata Nakai 꼬리말발도리
Clematis patens C. Morren & Decne.
큰꽃으아리
Lysimachia coreana Nakai 참좁쌀풀
Chloranthus japonicus Siebold 홀아비꽃대
Iris odaesanensis Y.N.Lee 노랑무늬붓꽃
Aristolochia contorta Bunge 쥐방울덩굴
Cypripedium macranthon Sw. 복주머니란
Eranthis byundanensis B.Y.Sun 변산바람꽃
Hylomecon vernalis Maxim. 피나물
Vicia chosenensis Ohwi 노랑갈퀴
Sisymbrium luteum (Maxim.) O. E. Schulz
노란장대
Celtis aurantiaca Nakai 산팽나무
Oxalis obtriangulata Maxim. 큰괭이밥
Paeonia japonica (Makino) Miyabe &
Takeda 백작약
Meliosma myriantha Siebold & Zucc.
나도밤나무
Viola orientalis (Maxim.) W.Becker
노랑제비꽃
Meliosma oldhamii Maxim. 합다리나무
Viola tokubuchiana var. takedana
(Makino) F.Maek. 민둥뫼제비꽃
Impatiens noli-tangere L. 노랑물봉선
Cymopterus melanotilingia (H.Boissieu)
C.Y.Yoon 큰참나물
Eleutherococcus sessiliflorus
(Rupr. & Maxim.) S.Y.Hu 오갈피나무
Primula sieboldii E.Morren 앵초Trigonotis icumae (Maxim.) Makino
덩굴꽃마리
Ajuga spectabilis Nakai 자란초Lonicera praeflorens Batalin 올괴불나무
Lonicera subsessilis Rehder 청괴불나무Hosta capitata (Koidz.) Nakai 일월비비추
Weigela florida (Bunge) A.DC.
붉은병꽃나무
Diarrhena mandshurica Maxim.
껍질용수염
Adoxa moschatellina L. 연복초-

기존 토함산지구의 식물구계학적 특정식물은 17분류군이며(Yoon et al., 2013), 이 중 천마(Gastrodia elata), 개시호(Bupleurum longeradiatum), 왕버들(Salix chaenomeloides), 덩굴개별꽃(Pseudostellaria davidii), 산괭이눈(Chrysosplenium japonicum), 까치밥나무(Ribes mandshuricum), 찰피나무(Tilia manshurica)는 확인할 수 없었고 굴참나무는 기존 연구에서 사용된 Kim (2000)의 문헌에는 포함되었으나 본 연구에서 사용된 문헌(Ministry of Environment, 2012)에서는 없어 차이가 난 것이다.

귀화식물

귀화식물은 닭의덩굴(Fallopia dumetorum), 좀명아주(Chenopodium ficifolium), 붉은토끼풀(Trifolium pratense), 미국나팔꽃(Ipomoea hederacea), 큰개불알풀(Veronica persica), 붉은서나물(Erechtites hieracifolia), 개망초(Erigeron annuus), 원추천인국(Rudbeckia bicolor), 큰방가지똥(Sonchus asper), 만수국아재비(Tagetes minuta), 좀포아풀(Poa compressa) 등 33분류군이다(Table 7).

Table 7. The list of naturalized plants in Mt. Manhobong

Scientific-Korean nameOriginDegreezPeriody
Fallopia dumetorum (L.) Holub 닭의덩굴Europe31
Rumex crispus L. 소리쟁이Europe51
Phytolacca americana L. 미국자리공North America33
Chenopodium album L. 흰명아주Eurasia51
Chenopodium ficifolium Smith 좀명아주Europe51
Amaranthus patulus Bertol. 가는털비름South America53
Thlaspi arvense L. 말냉이Europe31
Robinia pseudoacacia L. 아까시나무North America51
Trifolium pratense L. 붉은토끼풀Europe31
Trifolium repens L. 토끼풀Europe51
Euphorbia supina Raf. 애기땅빈대North America51
Oenothera biennis L. 달맞이꽃North America51
Ipomoea hederacea Jacq. 미국나팔꽃Tropical America33
Ipomoea purpurea Roth 둥근잎나팔꽃Tropical America31
Veronica arvensis L. 선개불알풀Eurasia31
Veronica persica Poir. 큰개불알풀Eurasia52
Ambrosia artemisiifolia L. 돼지풀*North America52
Aster pilosus Willd. 미국쑥부쟁이*North America43
Bidens pilosa L. 울산도깨비바늘South America43
Carduus crispus L. 지느러미엉겅퀴Eurasia31
Conyza canadensis (L.) Cronquist 망초North America51
Erechtites hieracifolia Raf. 붉은서나물North America33
Erigeron annuus (L.) Pers. 개망초North America51
Erigeron strigosus Muhl. 주걱개망초Europe23
Galinsoga ciliata (Raf.) S.F.Blake 털별꽃아재비Tropical America33
Galinsoga parviflora Cav. 별꽃아재비Tropical America33
Helianthus tuberosus L. 뚱딴지North America31
Rudbeckia bicolor Nutt. 원추천인국North America32
Sonchus asper (L.) Hill 큰방가지똥Europe51
Tagetes minuta L. 만수국아재비South America43
Taraxacum officinale Weber 서양민들레Europe51
Dactylis glomerata L. 오리새Europe51
Poa compressa L. 좀포아풀Europe13
* Invasive alien plant. zNaturalized degree: 1 (rare), 2 (local and not abundant), 3 (common but not abundant), 4 (local but abundant), 5 (common and abundant). yIntroduced period: 1 (1876~1921), 2 (1922~1963), 3 (1964~the present).

대부분 탐방로 초입부, 가장자리 및 농경지에서 확인되었으며, 토끼풀(Trifolium repens), 달맞이꽃(Oenothera biennis), 망초(Conyza canadensis), 개망초, 서양민들레(Taraxacum officinale)는 해발고도 210 m 부근의 탐방로 및 주변 묘지에서 관찰되었으나 울창한 식생이 형성된 지역부터는 나타나지 않아 광조건이 귀화식물의 침입과 발생에 영향을 준다고 생각된다.

원산지의 경우 유럽과 북아메리카 각 11분류군(33.3%), 유라시아 및 열대아메리카 각 4분류군(12.1%), 남아메리카 3분류군(9.1%)으로 유럽과 북아메리카가 가장 많았으며, 귀화도의 경우 1등급과 2등급 각 1분류군(3.0%), 3등급 13분류군(39.4%), 4등급 3분류군(9.1%), 5등급 15분류군(45.5%)으로, 5등급이 가장 많았다. 또한 이입시기의 경우 1기는 19분류군(57.6%), 2기는 3분류군(9.1%), 3기는 11분류군(33.3%)으로 나타났다. 귀화도가 4등급 이상이면서 이입시기가 3기인 전국 확산예상종은 가는털비름(Amaranthus patulus), 미국쑥부쟁이(Aster pilosus), 울산도깨비바늘(Bidens pilosa), 만수국아재비 등 4분류군이다. 생태계교란식물은 돼지풀(Ambrosia artemisiifolia)과 미국쑥부쟁이 2분류군이며, 탐방로 초입부의 농경지 주변에서 관찰되어 산림 내부로 침입하지 않았다.

본 지역의 귀화율(NI)과 도시화지수(UI)는 각 7.2%, 10.3%이며, 다른 지구의 경우 화랑지구 12.4%, 15.3%(You et al., 2011), 남산지구 6.7%, 6.9%(Yoon et al., 2013), 서악지구 12.4%, 15.9%(You, 2014), 구미산지구 7.6%, 11.2%(You and Kwon, 2015), 단석산지구 6.7%, 11.5%(You and Kwon, 2017)이다. 따라서 귀화율은 남산지구, 단석산지구보다 높았지만 다른 지구보다는 낮았으며, 도시화지수의 경우 남산지구를 제외하고 낮게 나타나 귀화식물의 영향이 비교적 적다고 할 수 있지만 귀화식물은 다양한 요인에 의해 발생, 침입하고 환경에 대한 적응력이 좋기 때문에 자원모니터링 시 귀화식물에 대한 동태 파악을 포함시켜 수행하는 것이 경주국립공원의 자연자원을 보전하는데 도움이 될 것으로 생각된다.

적요

본 연구는 토함산지구 내 만호봉 일대에 분포하는 관속식물상을 조사 및 분석함으로서 경주국립공원의 생태계를 관리 및 보전하기 위한 기초 자료 제공에 목적이 있다. 2012년 5월부터 2017년 8월까지 관속식물상을 조사한 결과는 다음과 같다. 증거표본을 기초로 관속식물상 목록을 작성한 결과, 91과 292속 397종 4아종 48변종 8품종 등 총 457분류군으로 나타났다. 멸종위기야생생물은 2분류군, 희귀식물은 11분류군, 한국특산식물은 14분류군이 조사되었다. 식물구계학적 특정식물은 총 39분류군으로, V등급은 3분류군, IV등급은 5분류군, III등급은 2분류군, II등급은 11분류군, I등급은 18분류군이다. 귀화식물은 33분류군이고 귀화율(NI)과 도시화지수(UI)는 각 7.2%, 10.3%이다. 생태계교란식물은 돼지풀과 미국쑥부쟁이 2분류군이다.

Appendix

Appendix 1. The list of vascular plants in Mt. Manhobong, Gyeongju National Park

Scientific-Korean name

Equisetaceae 속새과
Equisetum arvense L. 쇠뜨기 GJNP2016-097T

Osmundaceae 고비과
Osmunda japonica Thunb. 고비 GJNP2014-083T

Dennstaedtiaceae 잔고사리과
Dennstaedtia hirsuta (SW.) Mett. ex Miq. 잔고사리 GJNP2014-170T
Dennstaedtia wilfordii (Moore) Christ 황고사리 GJNP2014-213T
Pteridium aquilinum var. latiusculum (Desv.) Und. ex Heller. 고사리 GJNP2014-045T

Aspleniaceae 꼬리고사리과
Asplenium incisum Thunb. 꼬리고사리 GJNP2014-143T

Dryopteridaceae 면마과
Dryopteris bissetiana (Bak.) C. Chr. 산족제비고사리 GJNP2016-008T
Dryopteris chinensis (Bak.) Koidz. 가는잎족제비고사리 GJNP2014-009T
Dryopteris lacera (Thunb.) Kuntze 비늘고사리 GJNP2016-143T
Dryopteris saxifraga H.Itô 바위족제비고사리 GJNP2016-039T
Polystichum tripteron (Kuntze.) C. Presl 십자고사리 GJNP2014-006T

Woodsiaceae 우드풀과
Athyrium brevifrons Kodama ex Nakai 참새발고사리 GJNP2016-116T
Athyrium niponicum (Mett.) Hance 개고사리 GJNP2014-056T
Athyrium yokoscense (Franch. & Sav.) Christ 뱀고사리 GJNP2016-115T
Deparia conilii (Franch. & Sav.) M. Kato 좀진고사리 GJNP2016-114T
Deparia pycnosora (Christ) M. Kato 털고사리 GJNP2014-055T
Onoclea orientalis (Hk.) Hk. 개면마 GJNP2014-057T
Woodsia polystichoides D.C. Eaton 우드풀 GJNP2014-079T

Pinaceae 소나무과
Larix kaempferi (Lamb.) Carriére 일본잎갈나무 GJNP20116-066T
Pinus densiflora Siebold & Zucc. 소나무 GJNP2014-194T
Pinus koraiensis Siebold & Zucc. 잣나무 GJNP2014-115T

Juglandaceae 가래나무과
Platycarya strobilacea Siebold & Zucc. 굴피나무 GJNP2016-155T

Salicaceae 버드나무과
Salix caprea L. 호랑버들 GJNP2014-205T
Salix gracilistyla Miq. 갯버들 GJNP2014-060T
Salix koreensis Andersson 버드나무 GJNP2014-164T

Betulaceae 자작나무과
Alnus sibirica Fisch. ex Turcz. 물오리나무 GJNP2014-120T
Betula davurica Pall. 물박달나무 GJNP2014-133T
Carpinus cordata Blume 까치박달 GJNP2014-014T
Carpinus laxiflora (Siebold & Zucc.) Blume 서어나무 GJNP2015-272T
Carpinus tshonoskii Maxim. 개서어나무 GJNP2016-072T
Corylus heterophylla Fisch. ex Trautv. 개암나무 GJNP2016-028T
Corylus sieboldiana Blume 참개암나무 GJNP2014-027T

Fagaceae 참나무과
Castanea crenata Siebold & Zucc. 밤나무 GJNP2016-020T
Quercus acutissima Carruth. 상수리나무 GJNP2016-035T
Quercus aliena Blume 갈참나무 GJNP2014-237T
Quercus dentata Thunb. 떡갈나무 GJNP2016-021T
Quercus mongolica Fisch. ex Ledeb. 신갈나무 GJNP2014-220T
Quercus serrata Thunb. 졸참나무 GJNP2016-016T
Quercus variabilis Blume 굴참나무 GJNP2016-017T

Ulmaceae 느릅나무과
Celtis aurantiaca Nakai 산팽나무 GJNP2016-084T
Ulmus davidiana var. japonica (Rehder) Nakai 느릅나무 GJNP2016-080T
Zelkova serrata (Thunb.) Makino 느티나무 GJNP2014-130T

Moraceae 뽕나무과
Broussonetia papyrifera (L.) L' Hér. ex Vent. 꾸지나무 GJNP2014-212T
Morus bombycis Koidz. 산뽕나무 GJNP2016-085T

Cannabaceae 삼과
Humulus japonicus Siebold & Zucc. 환삼덩굴 GJNP2014-228T

Urticaceae 쐐기풀과
Boehmeria platanifolia Franch. & Sav. 개모시풀 GJNP2014-051T
Boehmeria spicata (Thunb.) Thunb. 좀깨잎나무 GJNP2014-035T
Pilea mongolica Wedd. 모시물통이 GJNP2016-047T

Santalaceae 단향과
Thesium chinense Turcz. 제비꿀 GJNP2016-054T

Polygonaceae 마디풀과
Fallopia dumetorum (L.) Houb. 닭의덩굴 GJNP2014-061T
Persicaria dissitiflora (Hemsl.) H. Gross ex Mori 가시여뀌 GJNP2016-049T
Persicaria filiformis (Thunb.) Nakai ex Mori 이삭여뀌 GJNP2014-091T
Persicaria hydropiper (L.) Spach 여뀌 GJNP2014-184T
Persicaria lapathifolia (L.) Gray 흰여뀌 GJNP2014-004T
Persicaria longiseta (Bruijn) Kitag. 개여뀌 GJNP2014-080T
Persicaria nepalensis (Meisn.) H. Gross 산여뀌 GJNP2015-290T
Persicaria perfoliata (L.) H. Gross 며느리배꼽 GJNP2015-249T
Persicaria posumbu var. laxiflora (Meisn.) H. Hara 장대여뀌 GJNP2014-077T
Persicaria sagittata (L.) H.Gross ex Nakai 미꾸리낚시 GJNP2015-289T
Persicaria senticosa (Meisn.) H.Gross ex Nakai 며느리밑씻개 GJNP2014-052T
Persicaria thunbergii (Siebold & Zucc.) H. Gross ex Nakai 고마리 GJNP2015-284T
Polygonum aviculare L. 마디풀 GJNP2014-207T
Rumex acetosa L. 수영 GJNP2016-027T
Rumex crispus L. 소리쟁이 GJNP2015-297T

Phytolaccaceae 자리공과
Phytolacca americana L. 미국자리공 GJNP2014-126T

Portulacaceae 쇠비름과
Portulaca oleracea L. 쇠비름 GJNP2016-119T

Caryophyllaceae 석죽과
Arenaria serpyllifolia L. 벼룩이자리 GJNP2014-236T
Cerastium holosteoides var. hallaisanense (Nakai) Mizush. 점나도나물 GJNP2016-157T
Dianthus longicalyx Miq. 술패랭이꽃 GJNP2014-062T
Pseudostellaria heterophylla (Miq.) Pax ex Pax & Hoffm. 개별꽃 GJNP2014-042T
Silene firma Siebold & Zucc. 장구채 GJNP2014-003T
Silene seoulensis Nakai 가는장구채 GJNP2014-065T
Stellaria alsine var. undulata (Thunb.) Ohwi 벼룩나물 GJNP2014-235T
Stellaria aquatica (L.) Scop. 쇠별꽃 GJNP2014-193T

Chenopodiaceae 명아주과
Chenopodium album L. 흰명아주 GJNP2014-211T
Chenopodium ficifolium Smith 좀명아주 GJNP2014-227T

Amaranthaceae 비름과
Achyranthes japonica (Miq.) Nakai 쇠무릎 GJNP2014-123T
Amaranthus patulus Bertol. 가는털비름 GJNP2016-139T

Schisandraceae 오미자과
Schisandra chinensis (Turcz.) Baill. 오미자 GJNP2014-066T

Lauraceae 녹나무과
Lindera erythrocarpa Makino 비목나무 GJNP2016-019T
Lindera glauca (Siebold & Zucc.) Blume 감태나무 GJNP2016-112T
Lindera obtusiloba Blume 생강나무 GJNP2016-088T

Ranunculaceae 미나리아재비과
Aconitum jaluense Kom. 투구꽃 GJNP2016-133T
Actaea asiatica H.Hara 노루삼 GJNP2014-018T
Adonis amurensis Regel & Radde 복수초 GJNP2015-256T
Anemone raddeana Regel 꿩의바람꽃 GJNP2015-255T
Cimicifuga dahurica (Turcz. ex Fisch. & C.A.Mey.) Maxim. 눈빛승마 GJN2014-097T
Clematis apiifolia DC. 사위질빵 GJNP2014-160T
Clematis patens C. Morren & Decne. 큰꽃으아리 GJNP2014-046T
Clematis terniflora var. mandshurica (Rupr.) Ohwi 으아리 GJNP2014-015T
Clematis trichotoma Nakai 할미밀망 GJNP2016-026T
Eranthis byundanensis B.Y.Sun 변산바람꽃 GJNP2016-110T
Hepatica asiatica Nakai 노루귀 GJNP2014-232T
Ranunculus japonicus Thunb. 미나리아재비 GJNP2016-068T
Thalictrum aquilegifolium var. sibiricum Regel & Tiling 꿩의다리 GJNP2014-096T

Lardizabalaceae 으름덩굴과
Akebia quinata (Thunb.) Decne. 으름덩굴 GJNP2016-001T

Menispermaceae 새모래덩굴과
Cocculus trilobus (Thunb.) DC. 댕댕이덩굴 GJNP2014-137T

Chloranthaceae 홀아비꽃대과
Chloranthus japonicus Siebold 홀아비꽃대 GJNP2016-090T

Aristolochiaceae 쥐방울덩굴과
Aristolochia contorta Bunge 쥐방울덩굴 GJNP2014-064T
Asarum sieboldii Miq. 족도리풀 GJNP2014-020T

Paeoniaceae 작약과
Paeonia japonica (Makino) Miyabe & Takeda 백작약 GJNP2014-201T

Actinidiaceae 다래나무과
Actinidia arguta (Siebold & Zucc.) Planch. ex Miq. 다래 GJNP2016-144T
Actinidia polygama (Siebold & Zucc.) Planch. ex Maxim. 개다래 GJNP2014-222T

Guttiferae 물레나물과
Hypericum ascyron L. 물레나물 GJNP2015-273T
Hypericum erectum Thunb. 고추나물 GJNP2014-176T

Papaveraceae 양귀비과
Chelidonium majus var. asiaticum (Hara) Ohwi 애기똥풀 GJNP2014-242T
Hylomecon vernalis Maxim. 피나물 GJNP2016-107T

Fumariaceae 현호색과
Corydalis namdoensis B.U.Oh & J.G.Kim 남도현호색 GJNP2016-109T
Corydalis pallida (Thunb.) Pers. 괴불주머니 GJNP2016-032T
Corydalis pauciovulata Ohwi 선괴불주머니 GJNP2014-181T
Corydalis remota Fisch. ex Maxim. 현호색 GJNP2016-106T
Corydalis speciosa Maxim. 산괴불주머니 GJNP2016-051T

Cruciferae 십자화과
Arabis glabra Bernh. 장대나물 GJNP2016-022T
Capsella bursa-pastoris (L.) L. W. Medicus 냉이 GJNP2016-127T
Cardamine fallax L. 좁쌀냉이 GJNP2014-114T
Cardamine impatiens L. 싸리냉이 GJNP2014-044T
Cardamine leucantha (Tausch) O. E. Schulz 미나리냉이 GJNP2014-087T
Draba nemorosa L. 꽃다지 GJNP2016-126T
Sisymbrium luteum (Maxim.) O. E. Schulz 노란장대 GJNP2014-209T
Thlaspi arvense L. 말냉이 GJNP2014-225T

Crassulaceae 돌나물과
Sedum bulbiferum Makino 말똥비름 GJNP2016-036T
Sedum kamtschaticum Fisch. & Mey. 기린초 GJNP2016-038T
Sedum sarmentosum Bunge 돌나물 GJNP2016-042T

Saxifragaceae 범의귀과
Astilbe koreana (Kom.) Nakai 숙은노루오줌 GJNP2015-262T
Astilbe rubra Hook.f. & Thomas ex Hook.f. 노루오줌 GJNP2014-037T
Chrysosplenium flagelliferum F.Schmidt 애기괭이눈 GJNP2015-253T
Chrysosplenium pilosum var. fulvum (N.Terracc.) Hara 흰괭이눈 GJNP2016-098T
Chrysosplenium pilosum var. spahaerospermum H. Hara 금괭이눈 GJNP2014-040T
Deutzia glabrata Kom. 물참대 GJNP2016-025T
Deutzia paniculata Nakai 꼬리말발도리 GJNP2016-093T
Hydrangea serrata for. acuminata (Siebold & Zucc.) Wilson 산수국 GJNP2014-129T
Philadelphus tenuifolius Rupr.& Maxim. 얇은잎고광나무 GJNP2014-124T
Ribes fasciculatum var. chinense Maxim. 까마귀밥나무 GJNP2016-096T

Rosaceae 장미과 Agrimonia pilosa Ledeb. 짚신나물 GJNP2014-074T
Duchensnea indica (Andr.) Focke 뱀딸기 GJNP2014-185T
Geum aleppicum Jacq. 큰뱀무 GJNP2014-048T
Potentilla fragarioides var. major Maxim. 양지꽃 GJNP2014-191T
Potentilla freyniana Bornm. 세잎양지꽃 GJNP2014-198T
Prunus persica (L.) Batsch 복사나무 GJNP2015-298T
Prunus serrulata var. pubescens (Makino) Nakai 잔털벚나무 GJNP2016-153T
Rosa multiflora Thunb. 찔레나무 GJNP2014-219T
Rubus crataegifolius Bunge 산딸기 GJNP2014-071T
Rubus oldhamii Miq. 줄딸기 GJNP2016-124T
Rubus parvifolius L. 멍석딸기 GJNP2014-121T
Rubus phoenicolasius Maxim. 곰딸기 GJNP2016-142T
Sanguisorba officinalis L. 오이풀 GJNP2014-202T
Sorbus alnifolia (Siebold & Zucc.) K.Koch 팥배나무 GJNP2016-141T
Spiraea prunifolia for. simpliciflora Nakai 조팝나무 GJNP2016-121T
Stephanandra incisa (Thunb.) Zabel 국수나무 GJNP2014-030T

Leguminosae 콩과
Albizia julibrissin Durazz. 자귀나무 GJNP2014-243T
Amphicarpaea bracteata subsp. edgeworthii (Benth.) H.Ohashi 새콩 GJNP2016-050T
Desmodium podocarpum DC. 개도둑놈의갈고리 GJNP2014-005T
Desmodium podocarpum var. oxyphyllum (DC.) H.Ohashi 도둑놈의갈고리 GJNP2016-010T
Glycine soja Siebold & Zucc. 돌콩 GJNP2014-103T
Indigofera kirilowii Maxim. ex Palib. 땅비싸리 GJNP2014-204T
Kummerowia stipulacea (Maxim.) Makino 둥근매듭풀 GJNP2014-090T
Kummerowia striata (Thunb.) Schindl. 매듭풀 GJNP2014-216T
Lespedeza bicolor Turcz. 싸리 GJNP2015-299T
Lespedeza cuneata G.Don 비수리 GJNP2014-049T
Lespedeza cyrtobotrya Miq. 참싸리 GJNP2015-260T
Lespedeza maritima Nakai 해변싸리 GJNP2014-217T
Lespedeza maximowiczii C.K.Schneid. 조록싸리 GJNP2014-054T
Lotus corniculatus var. japonica Regel 벌노랑이 GJNP2014-135T
Maackia amurensis Rupr. & Maxim. 다릅나무 GJNP2014-117T
Millettia japonica (Siebold & Zucc.) A.Gray 애기등 GJNP2014-144T
Pueraria lobata (Willd.) Ohwi 칡 GJNP2014-075T
Robinia pseudoacacia L. 아까시나무 GJNP2016-135T
Sophora flavescens Solander ex Aiton 고삼 GJNP2014-139T
Trifolium pratense L. 붉은토끼풀 GJNP2014-224T
Trifolium repens L. 토끼풀 GJNP2014-031T
Vicia amurensis Oett. 벌완두 GJNP2014-099T
Vicia angustifolia var. segetills (Thuill) K.Koch. 살갈퀴 GJNP2014-200T
Vicia chosenensis Ohwi 노랑갈퀴 GJNP2016-023T
Vicia cracca L. 등갈퀴나물 GJNP2014-141T
Vicia tetrasperma (L.) Schreb. 얼치기완두 GJNP2016-125T
Vicia unijuga A.Braun 나비나물 GJNP2016-136T
Vicia venosa var. cuspidata Maxim. 광릉갈퀴 GJNP2014-208T
Vigna angularis var. nipponensis (Ohwi) Ohwi & H.Ohashi 새팥 GJNP2015-248T
Wisteria floribunda (Willd.) DC. 등 GJNP2014-231T

Oxalidaceae 괭이밥과
Oxalis corniculata L. 괭이밥 GJNP2014-025T
Oxalis obtriangulata Maxim. 큰괭이밥 GJNP2014-128T

Geraniaceae 쥐손이풀과
Geranium sibiricum L. 쥐손이풀 GJNP2014-093T
Geranium thunbergii Siebold & Zucc. 이질풀 GJNP2014-173T

Euphorbiaceae 대극과
Acalypha australis L. 깨풀 GJNP2015-277T
Euphorbia sieboldiana Morren & Decne. 개감수 GJNP2016-123T
Euphorbia supina Raf. 애기땅빈대 GJNP2016-129T
Phyllanthus ussuriensis Rupr. & Maxim. 여우주머니 GJNP2015-250T
Securinega suffruticosa (Pall.) Rehder 광대싸리 GJNP2014-157T

Rutaceae 운향과
Zanthoxylum piperitum (L.) DC. 초피나무 GJNP2014-138T
Zanthoxylum schinifolium Siebold & Zucc. 산초나무 GJNP2016-073T

Simaroubaceae 소태나무과
Picrasma quassioides (D.Don) Bennett 소태나무 GJNP2014-024T

Anacardiaceae 옻나무과
Rhus javanica L. 붉나무 GJNP2014-152T
Rhus trichocarpa Miq. 개옻나무 GJNP2014-136T

Aceraceae 단풍나무과
Acer pictum subsp. mono (Maxim.) Ohashi 고로쇠나무 GJNP2014-023T
Acer pseudosieboldianum (Pax) Kom. 당단풍나무 GJNP2016-145T
Acer tataricum subsp. ginnala (Maxim.) Wesm. 신나무 GJNP2014-013T

Sabiaceae 나도밤나무과
Meliosma myriantha Siebold & Zucc. 나도밤나무 GJNP2016-077T
Meliosma oldhamii Maxim. 합다리나무 GJNP2016-159TP

Balsaminaceae 봉선화과
Impatiens noli-tangere L. 노랑물봉선 GJNP22015-270T
Impatiens textori Miq. 물봉선 GJNP2014-102T

Celastraceae 노박덩굴과
Celastrus flagellaris Rupr. 푼지나무 GJNP2016-147T
Celastrus orbiculatus Thunb. 노박덩굴 GJNP2016-140T
Euonymus alatus for. ciliatodentatus (Franch. & Sav.) Hiyama 회잎나무 GJNP2016-152T
Euonymus oxyphyllus Miq. 참회나무 GJNP2016-024T

Staphyleaceae 고추나무과
Staphylea bumalda DC. 고추나무 GJNP2014-187T

Vitaceae 포도과
Ampelopsis brevipedunculata for. citrulloides Rehder 가새잎개머루 GJNP2014-119T
Parthenocissus tricuspidata (Siebold & Zucc.) Planch. 담쟁이덩굴 GJNP2014-203T
Vitis ficifolia var. sinuata (Regel) H.Hara 까마귀머루 GJNP2016-030T
Vitis flexuosa Thunb. 새머루 GJNP2014-088T

Tiliaceae 피나무과
Corchoropsis tomentosa (Thunb.) Makino 수까치깨 GJNP2014-190T
Tilia amurensis Rupr. 피나무 GJNP2014-223T

Violaceae 제비꽃과
Viola acuminata Ledeb. 졸방제비꽃 GJNP2016-074T
Viola albida var. chaerophylloides (Regel) F.Maek. 남산제비꽃 GJNP2016-108T
Viola keiskei Miq. 잔털제비꽃 GJNP2014-039T
Viola lactiflora Nakai 흰젖제비꽃 GJNP2016-092T
Viola mandshurica W.Becker 제비꽃 GJNP2014-241T
Viola orientalis (Maxim.) W.Becker 노랑제비꽃 GJNP2016-151T
Viola phalacrocarpa Maxim. 털제비꽃 GJNP2016-104T
Viola rossii Hemsl. 고깔제비꽃 GJNP2016-103T
Viola tokubuchiana var. takedana (Makino) F.Maek. 민둥뫼제비꽃 GJNP2014-019T
Viola verecunda A.Gray 콩제비꽃 GJNP2016-081T
Viola yedoensis Makino 호제비꽃 GJNP2014-168T

Onagraceae 바늘꽃과
Circaea mollis Siebold & Zucc. 털이슬 GJNP2016-128T
Oenothera biennis L. 달맞이꽃 GJNP2014-150T

Alangiaceae 박쥐나무과
Alangium platanifolium (Siebold & Zucc.) Harms 단풍박쥐나무 GJNP2016-089T
Alangium platanifolium var. trilobum (Miq.) Ohwi 박쥐나무 GJNP2014-118T

Cornaceae 층층나무과
Cornus controversa Hemsl. ex Prain 층층나무 GJNP2016-014T

Araliaceae 두릅나무과
Aralia elata (Miq.) Seem. 두릅나무 GJNP2014-131T
Eleutherococcus sessiliflorus (Rupr. & Maxim.) S.Y.Hu 오갈피나무 GJNP2016-095T
Kalopanax septemlobus (Thunb.) Koidz. 음나무 GJNP2014-238T

Umbelliferae 산형과
Angelica polymorpha Maxim. 궁궁이 GJNP2016-009T
Cymopterus melanotilingia (H.Boissieu) C.Y.Yoon 큰참나물 GJNP2016-228T
Heracleum moellendorffii Hance 어수리 GJNP2016-045T
Ostericum grosseserratum (Maxim.) Kitag. 신감채 GJNP2016-007T
Ostericum sieboldii (Miq.) Nakai 묏미나리 GJNP2015-296T
Peucedanum terebinthaceum (Fisch.) Fisch. ex DC. 기름나물 GJNP2014-182T
Sanicula chinensis Bunge 참반디 GJNP2016-061T
Torilis japonica (Houtt.) DC. 사상자 GJNP2014-047T

Pyrolaceae 노루발과
Pyrola japonica Klenze ex Alef. 노루발 GJNP2014-001T

Ericaceae 진달래과
Rhododendron mucronulatum Turcz. 진달래 GJNP2016-118T
Rhododendron schlippenbachii Maxim. 철쭉 GJNP2014-186T
Rhododendron yedoense for. poukhanense (H.Lév.) Sugim. 산철쭉 GJNP2016-053T

Primulaceae 앵초과
Androsace umbellata (Lour.) Merr. 봄맞이 GJNP2015-254T
Lysimachia clethroides Duby 큰까치수염 GJNP2014-127T
Lysimachia coreana Nakai 참좁쌀풀 GJNP2014-058T
Primula sieboldii E.Morren 앵초 GJNP2016-079T

Ebenaceae 감나무과
Diospyros lotus L. 고욤나무 GJNP2016-005T

Styracaceae 때죽나무과
Styrax japonicus Siebold & Zucc. 때죽나무 GJNP2014-007T
Stryax obassia Siebold & Zucc. 쪽동백나무 GJNP2014-109T

Symplocaceae 노린재나무과
Symplocos chinensis for. pilosa (Nakai) Ohwi 노린재나무 GJNP2014-163T

Oleaceae 물푸레나무과
Fraxinus rhynchophylla Hance 물푸레나무 GJNP2014-165T
Fraxinus sieboldiana Blume 쇠물푸레나무 GJNP2014-070T
Ligustrum obtusifolium Siebold & Zucc. 쥐똥나무 GJNP2016-034T

Gentianaceae 용담과
Gentiana scabra Bunge 용담 GJNP2014-162T

Asclepiadaceae 박주가리과
Cynanchum ascyrifolium (Franch & Sav.) Matsum. 민백미꽃 GJNP2016-087T
Metaplexis japonica (Thunb.) Makino 박주가리 GJNP2015-266T

Rubiaceae 꼭두서니과
Asperula maximowiczii Kom. 개갈퀴 GJNP2016-048T
Galium koreanum (Nakai) Nakai 참갈퀴덩굴 GJNP2014-067T
Galium spurium var. echinospermum (Wallr.) Hayek 갈퀴덩굴 GJNP2014-033T
Galium verum var. asiaticum Nakai 솔나물 GJNP2014-122T
Paederia scandens (Lour.) Merr. 계요등 GJNP2014-158T
Rubia Chinensis Regel & Maack 큰꼭두서니 GJNP2016-013T
Rubia cordifolia var. pratensis Maxim. 갈퀴꼭두서니 GJNP2016-046T

Convolvulaceae 메꽃과
Calystegia hederacea Wall. 애기메꽃 GJNP2016-018T
Calystegia sepium var. japonicum (Choisy) Makino 메꽃 GJNP2014-095T
Ipomoea hederacea Jacq. 미국나팔꽃 GJNP2016-132T
Ipomoea purpurea Roth 둥근잎나팔꽃 GJNP2016-130T

Boraginaceae 지치과
Bothriospermum secundum Maxim. 꽃받이 GJNP2016-122T
Trigonotis icumae (Maxim.) Makino 덩굴꽃마리 GJNP2014-229T
Trigonotis peduncularis (Trevir.) Benth. ex Hemsl. 꽃마리 GJNP2014-244T

Verbenaceae 마편초과
Callicarpa japonica Thunb. 작살나무 GJNP2014-082T
Clerodendrum trichotomum Thunb. 누리장나무 GJNP2016-058T

Labiatae 꿀풀과
Agastache rugosa (Fisch. & Mey.) Kuntze 배초향 GJNP2014-104T
Ajuga multiflora Bunge 조개나물 GJNP2016-101T
Ajuga spectabilis Nakai 자란초 GJNP2016-086T
Clinopodium chinense var. parviflorum (Kudô) Hara 층층이꽃 GJNP2016-040T
Clinopodium chinense var. shibetchense (H.Lév.) Koidz. 산층층이 GJNP2014-171T
Elsholtzia ciliata (Thunb.) Hyl. 향유 GJNP2015-271T
Elsholtzia splendens Nakai 꽃향유 GJNP2016-004T
Isodon inflexus (Thunb.) Kudô 산박하 GJNP2014-098T
Lamium album var. barbatum (Siebold & Zucc.) Franch. & Sav. 광대수염 GJNP2014-043T
Lamium amplexicaule L. 광대나물 GJNP2014-167T
Leonurus japonicus Houtt. 익모초 GJNP2014-179T
Lycopus lucidus Turcz. 쉽싸리 GJNP2014-221T
Meehania urticifolia (Miq.) Makino 벌깨덩굴 GJNP2016-063T
Mosla punctulata (J.F.Gmel.) Nakai 들깨풀 GJNP2014-089T
Phlomis umbrosa Turcz. 속단 GJNP2016-083T
Prunella vulgaris var. lilacina Nakai 꿀풀 GJNP2014-195T
Scutellaria indica L. 골무꽃 GJNP2014-002T
Teucrium viscidum var. miquelianum (Maxim.) Hara 덩굴곽향 GJNP22016-059T

Solanaceae 가지과
Solanum lyratum Thunb. 배풍등 GJNP2016-031T
Solanum nigrum L. 까마중 GJNP2015-245T

Scrophulariaceae 현삼과
Mazus pumilus (Burm.f.) Steenis 주름잎 GJNP2014-233T
Melampyrum roseum Maxim. 꽃며느리밥풀 GJNP2014-112T
Pedicularis ishidoyana Koidz. & Ohwi 애기송이풀
Scrophularia kakudensis Franch. 큰개현삼 GJNP2016-003T
Veronica arvensis L. 선개불알풀 GJNP2014-234T
Veronica persica Poir. 큰개불알풀 GJNP2014-113T

Acanthaceae 쥐꼬리망초과
Justicia procumbens L. 쥐꼬리망초 GJNP2014-053T

Phrymaceae 파리풀과
Phryma leptostachya var. asiatica H.Hara 파리풀 GJNP2014-069T

Plantaginaceae 질경이과
Plantago asiatica L. 질경이 GJNP2014-197T

Caprifoliaceae 인동과
Lonicera japonica Thunb. 인동 GJNP2014-206T
Lonicera maackii (Rupr.) Maxim. 괴불나무 GJNP2016-070T
Lonicera praeflorens Batalin 올괴불나무 GJNP2014-026T
Lonicera subsessilis Rehder 청괴불나무 GJNP2016-069T
Sambucus williamsii var. coreana (Nakai) Nakai 딱총나무 GJNP2014-028T
Viburnum carlesii Hemsl. 분꽃나무 GJNP2014-081T
Viburnum erosum Thunb. 덜꿩나무 GJNP2016-078T
Weigela florida (Bunge) A.DC. 붉은병꽃나무 GJNP2014-038T
Weigela subsessilis (Nakai) L.H.Bailey 병꽃나무 GJNP2016-156T

Adoxaceae 연복초과
Adoxa moschatellina L. 연복초 GJNP2016-102T

Valerianaceae 마타리과
Patrinia scabiosaefolia Fisch. ex Trevir. 마타리 GJNP2014-180T
Patrinia villosa (Thunb.) Juss. 뚝갈 GJNP2014-100T

Campanulaceae 초롱꽃과
Adenophora divaricata Franch. & Sav. 넓은잔대 GJNP2014-146T
Adenophora verticillata Fisch. 층층잔대 GJNP2016-138T
Campanula punctata Lam. 초롱꽃 GJNP2016-015T
Codonopsis lanceolata (Siebold & Zucc.) Trautv. 더덕 GJNP2016-137T

Compositae 국화과
Adenocaulon himalaicum Edgew. 멸가치 GJNP2014-105T
Ainsliaea acerifolia Sch.Bip. 단풍취 GJNP2014-050T
Ambrosia artemisiifolia L. 돼지풀 GJNP2014-110T
Artemisia capillaris Thunb. 사철쑥 GJNP2014-011T
Artemisia gmelini Weber ex Stechm. 더위지기 GJNP2014-012T
Artemisia japonica Thunb. 제비쑥 GJN2016-146T
Artemisia keiskeana Miq. 맑은대쑥 GJNP2015-259T
Artemisia princeps Pamp. 쑥 GJNP2015-252T
Artemisia stolonifera (Maxim.) Kom. 넓은잎외잎쑥 GJNP2015-257T
Aster ageratoides Turcz. 까실쑥부쟁이 GJNP2015-265T
Aster incisus Fisch. 가새쑥부쟁이 GJNP2015-283T
Aster meyendorfii (Regel & Maack) Voss 개쑥부쟁이 GJNP2014-154T
Aster pilosus Willd. 미국쑥부쟁이 GJNP2016-006T
Aster scaber Thunb. 참취 GJNP2014-059T
Atractylodes ovata (Thunb.) DC. 삽주 GJNP2015-287T
Bidens bipinnata L. 도깨비바늘 GJNP2015-247T
Bidens pilosa L. 울산도깨비바늘 GJNP2014-073T
Breea segeta (Willd.) Kitam. 조뱅이 GJNP2014-134T
Carduus crispus L. 지느러미엉겅퀴 GJNP2014-068T
Carpesium cernuum L. 좀담배풀 GJNP2014-169T
Cirsium japonicum var. maackii (Maxim.) Matsum. 엉겅퀴 GJNP2014-116T
Conyza canadensis (L.) Cronquist 망초 GJNP2014-183T
Crepidiastrum denticulatum (Houtt.) J.H.Pak & Kawano 이고들빼기 GJNP2015-286T
Crepidiastrum sonchifolium (Bunge) Pak & Kawano 고들빼기 GJNP2014-189T
Dendranthema boreale (Makino) Ling ex Kitam. 산국 GJNP2014-161T
Dendranthema zawadskii var. latilobum (Maxim.) Kitag. 구절초 GJNP2014-155T
Erechtites hieracifolia Raf. 붉은서나물 GJNP2015-251T
Erigeron annuus (L.) Pers. 개망초 GJNP2014-108T
Erigeron strigosus Muhl. 주걱개망초 GJNP2016-043T
Eupatorium japonicum Thunb. 등골나물 GJNP2014-159T
Eupatorium lindleyanum DC. 골등골나물 GJNP2014-094T
Eupatorium makinoi var. oppositifolium (Koidz.) Kawahara & Yahara 벌등골나물 GJNP2015-291T
Galinsoga ciliata (Raf.) S.F.Blake 털별꽃아재비 GJNP2016-134T
Galinsoga parviflora Cav. 별꽃아재비 GJN2016-060T
Helianthus tuberosus L. 뚱딴지 GJNP2016-002T
Hemistepta lyrata Bunge 지칭개 GJNP2014-226T
Hieracium umbellatum Nakai 조밥나물 GJNP2015-264T
Ixeridium dentatum (Thunb. ex Mori) Tzvelev 씀바귀 GJNP2016-033T
Ixeris chinensis (Thunb.) Nakai 노랑선씀바귀 GJNP2014-199T
Ixeris polycephala Cass. 벌씀바귀 GJNP2014-107T
Lactuca indica L. 왕고들빼기 GJNP2014-111T
Lactuca raddeana Maxinm. 산씀바귀 GJNP2016-044T
Picris hieracioides var. koreana Kitam. 쇠서나물 GJNP2015-269T
Rudbeckia bicolor Nutt. 원추천인국 GJNP2016-037TT
Sigesbeckia glabrescens Makino 진득찰 GJNP2015-285T
Sigesbeckia pubescens Makino 털진득찰 GJNP2015-292T
Solidago virgaurea subsp. asiatica Kitam. ex Hara 미역취 GJNP2015-246T
Sonchus asper (L.) Hill 큰방가지똥 GJNP2014-240T
Syneilesis palmata (Thunb.) Maxim. 우산나물 GJNP2016-154T
Tagetes minuta L. 만수국아재비 GJNP2015-268T
Taraxacum coreanum Nakai 흰민들레 GJNP2014-166T
Taraxacum officinale Weber 서양민들레 GJNP2016-148T
Taraxacum ohwianum Kitam. 산민들레 GJNP2016-117T
Tephroseris kirilowii (Turcz. ex DC.) Holub 솜방망이 GJNP2016-091T
Youngia japonica (L.) DC. 뽀리뱅이 GJNP2016-052T

Liliaceae 백합과
Allium monanthum Maxim. 달래 GJNP2016-105T
Allium thunbergii G.Don 산부추 GJNP2014-156T
Asparagus schoberioides Kunth 비짜루 GJNP2016-064T
Convallaria keiskei Miq. 은방울꽃 GJNP2016-076T
Disporum smilacinum A.Gray 애기나리 GJNP2014-036T
Disporum uniflorum Baker 윤판나물 GJNP2014-188T
Hemerocallis fulva (L.) L. 원추리 GJNP2015-279T
Hemerocallis fulva for. kwanso (Regel) Kitam. 왕원추리 GJNP2015-300TP
Hosta capitata (Koidz.) Nakai 일월비비추 GJNP2016-041T
Lilium amabile Palib. 털중나리 GJNP2015-261T
Lilium lancifolium Thunb. 참나리 GJNP2016-113T
Lilium tsingtauense Gilg 하늘말나리 GJNP2014-151T
Liriope platyphylla F.T.Wang & T.Tang 맥문동 GJNP2014-172T
Paris verticillata M.Bieb. 삿갓나물 GJNP2016-158T
Polygonatum humile Fisher. ex Maxim. 각시둥굴레 GJNP2016-075T
Polygonatum odoratum var. pluriflorum (Miq.) Ohwi 둥굴레 GJNP2016-082T
Scilla scilloides (Lindl.) Druce 무릇 GJNP2014-175T
Smilax china L. 청미래덩굴 GJNP2014-140T
Smilax nipponica Miq. 선밀나물 GJNP2014-041T
Smilax sieboldii Miq. 청가시덩굴 GJNP2014-016T
Veratrum maackii var. japonicum (Baker) T.Shimizu 여로 GJNP2015-263T

Dioscoreaceae 마과
Dioscorea batatas Decne 마 GJNP2016-131T
Dioscorea quinqueloba Thunb. 단풍마 GJNP2014-092T
Dioscorea tokoro Makino 도꼬로마 GJNP2014-086T

Iridaceae 붓꽃과
Iris odaesanensis Y.N.Lee 노랑무늬붓꽃 GJNP2014-230T
Iris rossii Baker 각시붓꽃 GJNP2016-100T

Juncaceae 골풀과
Juncus papillosus Franch. & Sav. 청비녀골풀 GJNP2015-288T
Luzula capitata (Miq.) Miq. 꿩의밥 GJNP2014-034T

Commelinaceae 닭의장풀과
Commelina communis L. 닭의장풀 GJNP2014-214T

Gramineae 벼과
Agropyron tsukushiense var. transiens (Hack.) Ohwi 개밀 GJNP2014-085T
Agrostis clavata var. nukabo Ohwi 겨이삭 GJNP2014-017T
Alopecurus aequalis var. amurensis (Kom.) Ohwi 뚝새풀 GJNP2014-032T
Andropogon brevifolius Sw. 쇠풀 GJNP2016-120T
Arundinella hirta var. ciliata Koidz. 털새 GJNP2014-178T
Bothriodchloa ischaemum (L.) Keng 바랭이새 GJNP2015-294T
Bromus japonicus Thunb. 참새귀리 GJNP2014-239T
Calamagrostis arnudinacea (L.) Roth 실새풀 GJNP2014-072T
Cymbopogon tortilis var. goeringii (Steud.) Hand.-Mazz. 개솔새 GJNP2015-295T
Dactylis glomerata L. 오리새 GJNP2015-301TP
Diarrhena mandshurica Maxim. 껍질용수염 GJNP2014-145T
Digitaria ciliaris (Retz.) Koel. 바랭이 GJNP2014-210T
Echinochloa crusgalli (L.) P.Beauv. 돌피 GJNP2014-215T
Eleusine indica (L.) Gaertn. 왕바랭이 GJNP2015-278T
Eragrostis ferruginea (Thunb.) P.Beauv. 그령 GJNP2014-147T
Eriochloa villosa (Thunb.) Kunth 나도개피 GJNP2015-275T
Festuca ovina L. 김의털 GJNP2016-099T
Hemarthria sibirica (Gand.) Ohwi 쇠치기풀 GJNP2016-012T
Hierochloe odorata (L.) P.Beauv. 향모 GJNP2016-071T
Imperata cylindrica var. koenigii (Retz.) Pilg. 띠 GJNP2014-196T
Melica onoei Franch. & Sav. 쌀새 GJNP2015-281T
Melica scbrosa Trin. 참쌀새 GJNP2014-218T
Microstegium vimineum (Trin.) 나도바랭이새 GJNP2016-111T
Miscanthus sinensis var. purpurascens (Andersson) Rendle 억새 GJNP22014-101T
Muhlenbergia hugelii Trin. 큰쥐꼬리새 GJNP2014-106T
Oplismenus undulatifolius (Ard.) P.Beauv. 주름조개풀 GJNP2015-258T
Panicum bisulcatum Thunb. 개기장 GJNP2015-267T
Paspalum thunbergii Kunth ex Steud. 참새피 GJNP2015-282T
Pennisetum alopecuroides (L.) Spreng. 수크령 GJNP2014-174T
Phragmites japonica Steud. 달뿌리풀 GJNP2014-148T
Poa acroleuca Steud. 실포아풀 GJNP2016-056T
Poa annua L. 새포아풀 GJNP2014-192T
Poa compressa L. 좀포아풀 GJNP2016-057T
Setaria faberii Herrm. 가을강아지풀 GJNP2015-274T
Setaria glauca (L.) P.Beauv. 금강아지풀 GJNP2015-293T
Setaria viridis (L.) P.Beauv. 강아지풀 GJNP2014-153T
Spodiopogon cotulifer (Thunb.) Hack. 기름새 GJNP2014-078T
Spodiopogon sibiricus Trin. 큰기름새 GJNP2014-177T
Stipa sibirica (L.) Lam. 나래새 GJNP2015-280T
Themeda triandra var. japonica (Willd.) Makino 솔새 GJNP2014-076T
Trisetum bifidum (Thunb.) Ohwi 잠자리피 GJNP2014-029T
Zoysia japonica Steud. 잔디 GJNP2014-142T

Araceae 천남성과
Arisaema amurense Maxim. 둥근잎천남성 GJNP2016-067T
Arisaema amurense for. serratum (Nakai) Kitagausa 천남성 GJNP2014-132T

Cyperaceae 사초과
Carex bostrychostigma Maxim. 길뚝사초 GJNP2014-008T
Carex breviculmis R.Br. 청사초 GJNP2016-055T
Carex heterolepis Bunge 산비늘사초 GJNP2016-011T
Carex humilis var. nana (H.Lév. & Vaniot) Ohwi 가는잎그늘사초 GJNP2014-022T
Carex lanceolata Boott 그늘사초 GJNP2014-021T
Carex neurocarpa Maxim. 괭이사초 GJNP2014-125T
Carex sierosticta Hance 대사초 GJNP2016-149T
Cyperus amuricus Maxim. 방동사니 GJNP2015-276T

Orchidaceae 난초과
Cephalanthera erecta (Thunb.) Blume 은난초 GJNP2016-029T
Cephalanthera falcata (Thunb.) Blume 금난초 GJNP2016-094T
Cephalanthera longibracteata Blume 은대난초 GJNP2014-010T
Cypripedium macranthon Sw. 복주머니란

References

1
Byun, J.G., K.I. Cheon, S.H. Oh, Y.M. Lee, J.W. Jang and S.H. Joo. 2013. Vegetation structure of Pedicularis ishidoyana Koidz. & Ohwi in South Korea natural habitats. Korean J. Plant Res. 26(2):214-226 (in Korean).
10.7732/kjpr.2013.26.2.214
2
Cho, Y.H., J.H. Kim and S.H. Park. 2016. Grasses and Sedges in South Korea. GeoBook Publishing Co., Seoul, Korea. p. 527 (in Korean).
3
Chung, G.Y., K.S. Chang, J.M. Chung. H.J. Choi, W.K. Paik and J.O. Hyun. 2017. A checklist of endemic plants on the Korean Peninsula. Korean J. Pl. Taxon. 47(3):264-288 (in Korean).
10.11110/kjpt.2017.47.3.264
4
Han, B.W., H.R. Na, The Korean Society of Plant Parataxonomists and J.O. Hyun. 2018. Floristics study of Jindo Island. Korean J. Plant Res. 31(2):162-194 (in Korean).
5
Han, Y.H., M.S. Beon, H.K. Oh and J.H. You. 2015. Analysis on environmental and ecological characteristics of Milletia japonica habitat in Mt. Moak, Jeonbuk, Korea. Korean J. Nat. Conserv. 9(2):105-116 (in Korean).
10.11624/KJNC.2015.9.2.105
6
Jung, J.Y., J.H. Pi, J.G. Park, M.J. Jeong, E.H. Kim, G.U. Seo, C.H. Lee and S.W. Son. 2016. Population structure and habitat characteristics of Deutzia paniculata Nakai, as an endemic plant species in Korea. KJEE 49(1):31-41 (in Korean).
10.11614/KSL.2016.49.1.031
7
Kang, H.M., S.H. Choi, S.D. Lee, H.S. Cho and J.S. Kim. 2012. Vegetation structure of the Bulguksa Buddhist Temple forest in the Gyeongju National Park. Kor. J. Env. Eco. 26(5):787-800 (in Korean).
8
Kim, C.H. 2000. Assessment of natural environment-I. selection of plant taxa-. Korean J. Environ. Biol. 18(1):163-198 (in Korean).
9
Kim, J.Y. and J.S. Lee. 1998. Growth environments of Cypripedium macranthum Sw. habitats in Korea. Kor. J. Hort. Sci. & Tech. 16(1):30-32 (in Korean).
10
Kim, S.J., H.T. Shin, J.B. An, J.W. Yoon, J.W. Lee, S.Y. Jung and T.I. Heo. 2017. Flora of Mt. Samyeong (Yanggu-gun, Gangwon-do) in DMZ area of Korea. Korean J. Plant Res. 30(2):191-212 (in Korean).
10.7732/kjpr.2017.30.2.191
11
Korea Forest Service and Korea National Arboretum. 2009. Rare Plants Data Book in Korea. Korea National Arboretum, Pocheon, Korea. p. 332 (in Korean).
12
Korea National Arboretum and The Plant Taxonomic Society of Korea. 2007. A Synonymics List of Vascular Plants in Korea. Korea National Arboretum, Pocheon, Korea. p. 534 (in Korean).
13
Korea National Arboretum. 2005. Endemic Vascular Plants in the Korean Peninsula. Korea National Arboretum, Pocheon, Korea. p. 206 (in Korean).
14
Kwon, S.Y., J.H. You and S.W. Son. 2017. Flora and vegetation structure of the site of forest ecosystem improvement in Gyeongju National Park. J. Natl. Park Res. 8(3):121-132 (in Korean).
15
Lee, C.S. and K.H. Lee. 2015. Pteridophytes of Korea: Lycophytes & Ferns. GeoBook Publishing Co., Seoul, Korea. p. 471 (in Korean).
16
Lee, T.B. 2003. Coloured Flora of Korea, Vol I,II. Hyangmunsa, Seoul, Korea (in Korean).
17
Lee, Y.M., S.H. Park, S.Y. Jung, S.H. Oh and J.C. Yang. 2011. Study on the current status of naturalized plants in South Korea. Korean J. Pl. Taxon. 41(1):87-101 (in Korean).
10.11110/kjpt.2011.41.1.087
18
Lee, Y.N. 2006. New Flora of Korea, Vol I,II. Kyo-Hak Publishing Co., Ltd., Seoul, Korea (in Korean).
19
Melchior, H. 1964. A Engler's Syllabus der Pflanzenfamilien Band II. Gebruder Borntraeger, Berlin, Germany. p. 666.
20
Ministry of Environment. 2012. A Guide to the 4th National Natural Environment Research. Ministry of Environment, Gwacheon, Korea. pp. 185-215 (in Korean).
21
Ministry of Environment. 2014. The Conservation Plan of Ecosystem According to Inflow of Exotic Species. Ministry of Environment, Gwacheon, Korea. p. 30 (in Korean).
22
Mun, S.J. and J.H. You. 2013. Naturalness assessment of trails in urban area of Gyeongju National Park-focused on Sogeumgan, Hwarang and Seoak District-. J. Environ. Impact Assess. 22(4):303-317 (in Korean).
10.14249/eia.2013.22.4.303
23
Mun, S.J. and J.H. You, K.P. Hong and S.H. Heo. 2013. Analysis of deterioration status on the trails in the Gyeongju National Park-focused on Mt. Toham, Mt. Nam, Mt. Danseok and Mt. Gumi District-. KILA 41(3):31-42 (in Korean).
24
National Institute of Biological Resources. 2014. Korean Red List of Threatened Species. National Institute of Biological Resources, Incheon, Korea. pp. 139-195 (in Korean).
25
Park, S.H. 2009. New Illustrations and Photographs of Naturalized Plants of Korea. Ilchokak Publishing Co., Seoul, Korea. p. 575 (in Korean).PMCid:PMC2770819
26
Son, S.W., J.M. Chung, E.H. Kim, K.S. Choi and S.J. Park. 2013. Genetic diversity and structure of the Korean endemic species, Coreanomecon hylomeconoides Nakai, as revealed by ISSR markers. Korean J. Plant Res. 26(2):310-319 (in Korean).
10.7732/kjpr.2013.26.2.310
27
Song, J.M., H.J. Son, Y.S. Kim, S.C. Kim, D.H. Lee, W.G. Park and S.J. Kwon. 2016. The flora of limestone area, Mt. Seokbyeong. Korean J. Plant Res. 29(2):241-263 (in Korean).
10.7732/kjpr.2016.29.2.241
28
Yim, Y.J. and E.S. Jeon. 1980. Distribution of naturalized plants in the Korean Peninsula. Korean Jour. Botany 23(3-4):69-83 (in Korean).
29
Yoon, J.W., H.T. Shin, M.H. Yi, G.S. Kim, J.W. Sung, K.H. Park, C.H. Lee and Y.S. Kim. 2012. Status and management proposal of naturalized plant species within in cultural treasury area in Gyeongju National Park, Korea. Kor. J. Env. Eco. 26(4):550-558 (in Korean).
30
Yoon, J.W., Y.S. Kim, H.T. Shin, G.S. Kim, J.W. Sung, C.H. Lee, K.H. Park and M.H. Yi. 2013. Vascular flora of Gyeongju National Park-focused on Mt. Nam, Mt. Toham, Mt. Danseok-. Korean J. Environ. Ecol. 27(2):170-195 (in Korean).
31
You, J.H. 2014. Vascular plants of Seoak District in Gyeongju National Park. J. Korean Env. Res. Tech. 17(3):13-33 (in Korean).
32
You, J.H. and S.Y. Kwon. 2015. Flora distributed in Mt. Gumi District, Gyeongju National Park. Korean J. Plant Res. 28(4):511-525 (in Korean).
10.7732/kjpr.2015.28.4.511
33
You, J.H. and S.Y. Kwon. 2017. Vascular plants distributed in Mt. Danseok District, Gyeongju National Park. Korean J. Plant Res. 30(5):507-521 (in Korean).
34
You, J.H. and S.Y. Kwon. 2018. Vascular plants of major wetlands in Gyeongju National Park-focused on Tohamsan wetland, Amgok wetland and Namsan wetland-. J. Korean Env. Res. Tech. 21(1):41-54 (in Korean).
35
You, J.H., S.J. Mun and W.S. Lee. 2011. Management plan and vascular plants of the Hwarang District in Gyeongju National Park. J. Korean Env. Res. Tech. 14(5):17-35 (in Korean).
페이지 상단으로 이동하기